صفر تا صد استخدام سرایداری آموزش و پرورش

شغل سرایداری آموزش و پرورش چیست و چه وظایفی دارد؟

بسیاری از افراد و حتی داوطلبان آزمون‌های استخدامی، تصور می‌کنند که شغل سرایداری آموزش و پرورش صرفاً به معنای جارو کردن حیاط و کلاس‌ها است، اما با مطالعه دقیق دفترچه راهنمای ثبت‌نام آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش سال ۱۴۰۴، درمی‌یابیم که این دیدگاه بسیار محدود و ناقص است؛ چراکه وزارت آموزش و پرورش به صراحت اعلام کرده است که نقش سرایدار در محیط آموزشی و پرورشی، به عنوان یک “عنصر تربیتی”، نقشی کلیدی و بنیادین است که از طرق مختلف بر کیفیت محیط یادگیری، سلامت و امنیت دانش‌آموزان و بهداشت مدارس تأثیر مستقیم می‌گذارد . یک سرایدار کارآمد و متعهد، فراتر از مسئولیت‌های فیزیکی، با رفتار حرفه‌ای و روحیه همکاری در ایجاد فضایی دلنشین و امن برای دانش‌آموزان، معلمان و کارکنان مدارس سهم بسزایی ایفا می‌کند و به همین دلیل است که فرآیند انتخاب و جذب در این جایگاه شغلی مستلزم دقت نظر و احراز شایستگی‌های متعدد است . در واقع، این شغل ترکیبی از مهارت‌های فنی، ارتباطی و خدماتی است که در ادامه به تشریح کامل آن‌ها می‌پردازیم.

۱. مسئولیت‌های بهداشتی و نگهداری فیزیکی (فراتر از نظافت ساده)

اگرچه نظافت بخش مهمی از کار است، اما سطح انتظارات در این حوزه بسیار فراتر از تمیزکاری‌های روزمره است. طبق شرایط اختصاصی مندرج در دفترچه، فرد داوطلب باید توانایی و مهارت کامل در انجام امور نظافت و “نگهداری از فضای مدرسه” را داشته باشد . این بدان معناست که سرایدار مسئول حفظ و حراست از زیرساخت‌های فیزیکی مدرسه است تا محیطی سالم برای تحصیل فراهم شود. علاوه بر این، آشنایی با اصول “بهداشت فردی و عمومی” یکی از الزامات اساسی این شغل است . این نکته نشان می‌دهد که سرایدار باید با استانداردهای بهداشتی که مانع از شیوع بیماری‌ها در محیط‌های پرتردد دانش‌آموزی می‌شود، آشنا باشد. اهمیت این موضوع تا حدی است که در مرحله ارزیابی نهایی، ارائه گواهی سلامت و تأییدیه معاینات پزشکی الزامی است تا اطمینان حاصل شود که فرد فاقد بیماری‌های مزمن و واگیرداری است که انجام وظیفه را مختل کند . بنابراین، وظیفه سرایدار تنها پاک کردن گرد و غبار نیست، بلکه مدیریت بهداشتی محیط برای حفظ سلامت کل مدرسه است.

۲. وظایف خدماتی، تدارکاتی و پذیرایی

یکی دیگر از ابعاد مهم این شغل که در دفترچه آزمون ۱۴۰۴ بر آن تأکید شده، انجام امور خدماتی است. در متن دفترچه صراحتاً ذکر شده است که فرد باید توانایی “انجام امور خدماتی مرتبط با پذیرایی و جابجایی وسایل” را داشته باشد. این بند نشان‌دهنده ماهیت چندگانه شغل است؛ یعنی سرایدار مدرسه در نقش یک نیروی پشتیبانی و تشریفات نیز عمل می‌کند. این وظایف می‌تواند شامل آماده‌سازی فضای برگزاری جلسات، پذیرایی از معلمان و اولیاء در نشست‌ها، و همچنین جابجایی میز، نیمکت و تجهیزات آموزشی در کلاس‌ها و سالن‌ها باشد. نکته قابل توجه این است که وزارت آموزش و پرورش ممکن است پذیرفته‌شدگان نهایی را متناسب با نیاز واحدهای سازمانی در شغل‌های “سرایدار”، “خدمتگزار” و یا ترکیبی از هر دو تحت عنوان “سرایدار و خدمتگزار” بکارگیری نماید . این تفکیک یا ترکیب عناوین شغلی نشان می‌دهد که فرد باید آمادگی انعطاف‌پذیری برای انجام طیف وسیعی از کارهای فیزیکی و خدماتی را داشته باشد و خود را محدود به یک وظیفه خاص ندانند.

۳. نقش تربیتی، امنیتی و ارتباطات اجتماعی

شاید تعجب کنید، اما یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مورد نیاز برای سرایدار مدرسه، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی است. در دفترچه آزمون ذکر شده که داوطلب باید با اصول “انجام کار تیمی و برقراری ارتباط مؤثر و مناسب با معلمان، دانش‌آموزان، اولیاء و سایر کارکنان مدرسه” آشنا باشد . این تأکید نشان می‌دهد که سرایدار به عنوان یکی از اعضای اصلی کادر مدرسه، دائماً در تعامل با ارکان مختلف مدرسه است و رفتار او تأثیر مستقیمی بر جو روانی محیط آموزشی دارد. علاوه بر این، مقدمه دفترچه به صراحت به نقش سرایدار در تأمین “امنیت دانش‌آموزان” اشاره کرده است . حضور یک فرد هوشیار و متعهد در ورودی‌ها و محوطه مدرسه، بخشی از زنجیره تأمین امنیت فیزیکی و روانی دانش‌آموزان محسوب می‌شود. بنابراین، سرایدار مدرسه نه یک نیروی حاشیه‌ای، بلکه یک “عنصر تربیتی” است که رفتار و عملکرد او بخشی از فرآیند پرورش دانش‌آموزان را تشکیل می‌دهد .

۴. ساعات کاری و تعهدات زمانی

در نهایت، برای درک کامل شرح وظایف، باید به تعهدات زمانی این شغل نیز اشاره کنیم. بر خلاف برخی تصورات که این شغل را پاره‌وقت می‌دانند، دفترچه استخدامی تأکید می‌کند که ساعت کاری شغل سرایدار “مطابق با ساعات هفتگی مدارس در دوره تحصیلی مربوطه به صورت تمام‌وقت” خواهد بود . این یعنی سرایدار باید در تمام ساعاتی که مدرسه دایر است و فعالیت آموزشی جریان دارد، در محل کار حضور داشته و به انجام وظایف محوله بپردازد. همچنین، پذیرفته‌شدگان ملزم به گذراندن دوره‌های بدو خدمت هستند و موفقیت در این دوره‌ها شرط ادامه همکاری است . این موضوع نشان‌دهنده تخصصی بودن وظایف و لزوم به‌روزرسانی مهارت‌ها برای انطباق با استانداردهای جدید آموزش و پرورش است.

با مرور دقیق مستندات قانونی و دفترچه آزمون سال ۱۴۰۴، مشخص می‌شود که شغل سرایداری مجموعه‌ای از وظایف “نظافتی، حفاظتی، خدماتی و ارتباطی” است. یک سرایدار موفق کسی است که علاوه بر مهارت در پاکیزه نگه داشتن محیط ، بتواند در جابجایی وسایل و پذیرایی کمک کند ، با دانش‌آموزان و کادر مدرسه ارتباطی سازنده داشته باشد و با حضور تمام‌وقت خود ، امنیت و سلامت محیط مدرسه را تضمین نماید .

آزمون استخدامی سرایداری آموزش و پرورش ۱۴۰۴ دارای مجموعه‌ای از شرایط عمومی و اختصاصی است که متقاضیان باید به طور کامل آن‌ها را احراز کنند. اولین و مهم‌ترین شرط احراز تحصیلی، ارائه مدرک دیپلم است و داوطلبان با مدارک بالاتر صرفاً در صورت احراز سایر شروط و عدم مغایرت، می‌توانند با همان مدرک دیپلم در آزمون شرکت کنند؛ زیرا ملاک استخدام نهایی دیپلم است و ارائه مدارک بالاتر امتیازی محسوب نمی‌شود. همچنین، داوطلبان باید واجد شرایط عمومی مانند تابعیت ایرانی، التزام به قانون اساسی، معافیت یا پایان خدمت سربازی، نداشتن سوءپیشینه و اعتیاد به مواد مخدر باشند و از سلامت کامل جسمانی و روانی برای انجام وظایف تمام‌وقت در محیط آموزشی برخوردار باشند.

در بخش شرایط اختصاصی و رقابتی، محدودیت سنی برای بخش اصلی پذیرش (قرارداد کار معین) حداکثر ۳۰ سال تمام تعیین شده است، با این حال، امتیازاتی نظیر تأهل، داشتن فرزند و سهمیه‌های ایثارگری در مجموع تا ۵ سال به این محدودیت سنی اضافه می‌کند. علاوه بر توانایی‌های فنی و خدماتی، سرایدار باید مهارت‌های ارتباطی و اصول بهداشتی را احراز کند. مهم‌ترین مزیت رقابتی در این آزمون مربوط به امتیاز بومی‌گزینی است؛ به این صورت که داوطلب بومی (متولد یا دارای ۱۰ سال سابقه سکونت در شهرستان مورد تقاضا) از ضریب ۱.۵ در نمره کتبی بهره‌مند می‌شود که این امتیاز، شانس قبولی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

برای مطالعه کامل و دقیق تمامی شرایط عمومی، اختصاصی و معافیت‌های قانونی، به مقاله راهنمای جامع شرایط و ضوابط آزمون استخدامی سرایداری آموزش و پرورش ۱۴۰۴ مراجعه نمایید.